مجله نوآوری و فناوری

نوآوری فرآیندی است که در آن فرصت‌ها به ابزارهای کاربردی تبدیل می‌شوند. اجرای مؤثر نوآوری‌ها مترادف با توسعه مزیت‌های رقابتی پایدار و درنتیجه تقویت عملکرد سازمانی است.

پروژه‌های نوآورانه اغلب به دلیل ویژگی‌های ذاتی، عدم قطعیت و عدم تقارن اطلاعاتی شکست می‌خورند. شرکت‌ها ویژگی‌های متمایزی دارند که آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند، بنابراین برخی از شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌ها نسبت به شکست مقاوم‌تر هستند؛ بااین‌حال، تحقیقات تأکید می‌کنند که شکست می‌تواند نقش مثبتی در فعالیت‌های سازمان ایفا کند. مشکلاتی که شرکت‌ها در مواجهه با فشارهای خارجی تجربه می‌کنند در نهایت توجه این شرکت‌ها را بر ناتوانی آن‌ها در برآوردن نیازهای بازار متمرکز می‌کند و درنتیجه باعث می‌شود که سازمان‌ها فرآیندهای جدید و نوآورانه‌ای را آغاز کنند. پروژه‌های شکست‌خورده در تحریک فعالیت‌های نوآورانه در سازمان نقش دارند. نوآوری‌های ناشی از محیط‌های آشفته یا موقعیت‌های نامطلوب منجر به فرآیندی می‌شوند که در آن شرکت‌ها می‌آموزند که تنها راه پاسخگویی به چالش‌ها و شکست‌های بازار، خلاقیت و نوآوری است. لذا یادگیری از شکست‌ها در ایجاد نوآوری مهم می‌باشد.

ثابت شده است که شرکت ها باید به روشی سازگار با محیط زیست عمل کنند تا به رفاه اجتماعی کمک کنند و به رقابت و موفقیت مالی دست یابند. نوآوری یک عامل مهم در موفقیت و بقای شرکت است و همچنین برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار ضروری است. نوآوری سبز به بهبود یک محصول یا فرآیند و تولید یک ایده یا رفتار جدید منجر میشود که می تواند فشار وارد بر محیط زیست را کاهش دهد و به اهداف پایدار دست یابد. هدف از نوآوری سبز کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی است.

 این نوع نوآوری یک کاتالیزور مهم برای دستیابی به اهداف بزرگ سازمان از جمله صرفه جویی در انرژی، پیشگیری از آلودگی، بازیافت زباله، مدیریت محیطی سازمان و افزایش عملکرد تجاری و مزیت رقابتی است. نوآوری سبز مزایای قابل توجهی برای شرکت ها و سازمان ها به ارمغان می آورد و بیشتر به اعتبار آنها کمک می کند. به عبارت دیگر، نوآوری سبز به عنوان یکی از عوامل اصلی مؤثر بر رشد مالی، پایداری محیطی کیفیت زندگی شناخته می شود. این پدیده باعث کاهش خطرات زیست محیطی، آلودگی و اثرات منفی مصرف انرژی هایی مانند آب، برق و نفت گاز می شود.

اقتصاد دانش بنیان، اقتصاد نوینى است که در آن تولید، توزیع و استفاده از دانش، منبع اصلی رشد و ایجاد ثروت است. تغییر الگوی رشد اقتصادی باعث شده تا سهم سرمایه انسانی متخصص در اقتصاد جهان رشد چشم‏گیری یابد و کشورها به منظور افزایش نرخ رشد اقتصادی، افزایش سهم دانش و فناوری در اقتصاد  و حرکت به سمت اقتصاد دانش بنیان را در دستور کار خود قرار دهند.

در کشور ما نیز اهمیت اقتصاد دانش بنیان و فاصله گرفتن از خام‌فروشی، مورد توجه برخی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اقتصادی کشور قرار گرفته است.

مارپیچ پنج گانه دیدگاه های میان رشته ای است که تعامل عوامل در جامعه را به منظور ارتقا سیستم همکاری در دانش درک می کند. می توان عنوان کرد که مارپیچ پنج گانه :

"... همزمان بین رشته ای و فرعی است. پیچیدگی پنج ساختار مارپیچ به این معنی است که درک کاملا تحلیلی از همه مارپیچ ها مستلزم درگیری مداوم کل طیف انضباطی است ، از علوم طبیعی تا علوم اجتماعی

پنج مولفه مارپیچ پنج گانه شامل اقتصاد ، سیاست ، آموزش ، رسانه و چشم انداز محیط است.

نوآوری به عنوان منبعی برای مزیت رقابتی یک شرکت و محرکی برای توسعه اقتصادی شناخته می‌شود. نوآوری نتیجه برخی از انواع ورودی است، دانش از مهمترین انواع آن است. در شرکت ها و صنایع ، دانش می تواند به صورت داخلی توسعه یابد. با این حال، این دانش می تواند از منابع خارجی نیز حاصل شود، دانشگاه ها یکی از منابع دانش مورد استفاده صنایع در نوآوری هستند و این امر همکاری دانشگاه وصنعت را به ابزاری مهم تبدیل می کنند. به طور خاص، همکاری دانشگاه وصنعت می تواند از طریق تبادل فناوری، نوآوری را ارتقا دهد و همچنین به اقتصاد منطقه ای یا ملی کمک کند و بر مبنای دانش، تغییرات اقتصادی را ایجاد کند.

از منظر صنعت ، همکاری دانشگاه وصنعت یک استراتژی مهم است، زیرا از طریق این همکاری می توان هزینه ها و ریسک ها را تقسیم کرد . به عنوان مثال، از این طریق می توان تعداد بیشتری از پروژه های تحقیق و توسعه را تسهیل کرد. علاوه بر این، همکاری دانشگاه وصنعت می‌تواند راه حل هایی برای مشکلات خاص ایجاد کند، ظرفیت فناوری و اقتصادی شرکت ها را برای رقابت شرکت ها افزایش دهد و همچنین فناوری دانشگاه را برای سود مالی را تجاری کند.

یک رابطه مهم بین نوآوری فرایند و نوآوری محصول وجود دارد. شرایط مطلوب نوآوری فرایند با حجم بالا متفاوت از شرایط تحریک نوآوری محصول است. نوآوری فرایند بر کارایی تأکید دارد که صرفه‌جویی در هزینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نوآوری محصول بیشتر مربوط به اثربخشی باهدف توسعه پیشنهادهای جدید و نه کارایی است زیرا محصولات جدید اغلب به منابع اضافی نیاز دارند، رویه‌های جدید را ایجاد و باعث ایجاد تغییر در فرآیندهای تولید می‌شوند.

سازمان‌هایی که بیش‌ازحد بر نوآوری فرآیند متمرکزشده‌اند می‌توانند فرصت‌های لازم برای نوآوری محصول را محدود کنند زیرا نوآوری فرایند فقط باعث کاهش هزینه می‌شود. این نشان‌دهنده تنش بین جهت‌گیری کارایی نوآوری فرایند و جهت‌گیری مؤثر از نوآوری محصول است.

این موضوع همچنین یک پارادوکس مدیریتی بالقوه را نشان می‌دهد: هرچه بازار به‌طور فزاینده‌ای نسبت به رقابت در برابر عملکرد آسیب‌پذیر می‌شود، تلاش برای ادامه کاهش هزینه‌ها موجب کاهش توانایی سازمان در پاسخ به این نوع از رقابت می گردد.

برطبق دیدگاه منبع – محور، اختلافات در عملکرد بین شرکتها به دلیل منابع و قابلیت های ویژه آنها می باشد. بنابراین چنین منابع و قابلیت هایی به عنوان منبع مزیت رقابتی تلقی می شوند. دیدگاه منبع – محور فرض می کند که منابع و قابلیت ها به صورت ناهمگن در بین شرکتها توزیع می شود و چنین ناهمگن بودنی می تواند با گذشت زمان حفظ شود

دیدگاه دانش – محور به عنوان یک گسترشی از دیدگاه منبع – محور و  دیدگاه قابلیت های پویا است. دیدگاه دانش – محور الزاما" این تلقی را دارد که هدف اصلی شرکت خلق و به کارگیری دانش است. برطبق این دیدگاه، شرکتها انبارهای دانش هستند. از این رو اهمیت دسترسی به این دانش، خلق آن در داخل شرکت و قادر ساختن محیط به دستیابی به دانش و تلقی کردن دانش به عنوان یک دارائی، از ویژگی های این دیدگاه است .

مشکل ذاتی در دیدگاه منبع – محور این است که در توضیح  اینکه چگونه و چرا بسیاری از شرکتها در موقعیت های تغییر سریع و غیر قابل پیش بینی به مزایای رقابتی می رسند، ناکام است. در چنین بازارهایی، جایی که چشم انداز رقابتی درحال تغییر است، قابلیت های پویا یک منبع مزیت رقابتی ماندگار می شود.

مدیریت منابع دانش، به صورت ویژه ای در چنین بازارهایی اساسی و بحرانی است . با اینکه دیدگاه منبع – محور بر جمع آوری منابع تاکید می کند، دیدگاه قابلیت های پویا روی تجدید این منابع ازطریق آرایش مجدد آنها به صورت مهارتهای کارکردی جدید تمرکز می کند .

نوآوری پایدار در اصل ارائه تکنولوژی، خدمت یا ترکیب جدیدی است که علاوه بر اینکه نیازها را برآورده ساخته و ارزش برای مشتریان و کسب و کار ایجاد نماید آسیب رسانی به محیط را به حداقل ممکن برساند . در واقع نوآوری پایدار، نوعی از نوآوری است که اهداف اجتماعی شامل سلامت انسان، حقوق سهامداران و عدالت زیست محیطی را تأمین نماید. چندین عامل مهم باعث توجه به این موضوع گردیده است.

فرایند نوآوری اصطلاحی است که مراحل مختلف مربوط به تبدیل اطلاعات به راه حل های قابل فروش را توصیف می کند. روند نوآوری یک رویکرد گام به گام در انتخاب مفاهیم ، توسعه آنها و در نهایت تبدیل آنها به نوآوری های جدید است.

مدل های نوآوری که ایجاد شده اند معمولاً از یک فرآیند تولید ایده ، کاوش امکانات و شناسایی نیازها پیروی می کنند.  پس از انتخاب ایده ، گام بعدی شامل پردازش آن به چیزی ملموس است که می تواند به بازار عرضه شود. به طور معمول شامل ایجاد و آزمایش نمونه های اولیه است.

هنگامی که محصول ، فرآیند یا خدمات تازه توسعه یافته این مرحله را پشت سر گذاشت ، آماده ارائه به بازار است. پیاده سازی یا راه اندازی نوآوری جدید شامل آماده سازی مشتریان از طریق فعالیت های بازاریابی است. مرحله بعدی دوره یادگیری صریح است.

هدف در اینجا اطمینان از پایداری و حمایت از نوآوری است که ممکن است نیاز به اختراع مجدد آن داشته باشد تا با تقاضا مطابقت داشته باشد یا هنگامی که تقاضا زیاد است مقیاس بندی شود. از این نظر ، یادگیری انجام شده نه تنها در مورد خود نوآوری است ، بلکه در مورد فرآیند نوآوری نیز می باشد.

مترجم: فریبا ولیزاده
منبع: Mckinsey
عوامل استراتژیک و سازمانی از جمله فاکتورهایی هستند که سازمان‌های نوآور بزرگ و موفق را از سایرین متمایز می‌سازد.
ایجاد نوآوری برای سازمان‌هایی که به ثبات کامل رسیده اند، فرآیند دشواری است. این بنگاه‌های اقتصادی اغلب مجریان بهتری هستند تا نوآوران موفق، به ندرت از راه خلاقیت به موفقیت دست پیدا می‌کنند و بیشتر بر بهینه‌سازی کسب‌وکار خود تمرکز دارند.
اما با وجود مشکلات اشاره شده شرکت‌های عظیمی مثل Alcoa، Discovery Group و مرکز تحقیقاتی Ames ناسا توانسته‌اند به نوآوری‌هایی دست پیدا کنند. به نظر شما در مقام یک سازمان کوچک چه روش‌ها و رویکردهایی را می‌توان از این سازمان‌ها آموخت؟ این پرسش منجر به انجام چند دهه پژوهش، مصاحبه و برپایی کارگاه‌هایی شده است که همگی به بررسی ۲۵۰۰ مدیر اجرایی در 300 شرکت در رده‌های مختلف پرداخته‌اند. ماحصل تمامی این تلاش‌ها هشت فاکتور الزام آوری است که در تمامی شرکت‌ها و سازمان‌های نوآور در حوزه نوآوری محصول، فرآیندها و حتی مدل‌های کسب‌وکار به صورت کلی یا جزئی مشاهده شده‌اند.