مجله نوآوری و فناوری

کورش طاهرفر
کارشناس اقتصادی و مشاور سازمان سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاران خارجی را می‌توان از یک منظر و در دو گروه طبقه‌بندی کرد. گروه اول سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و شرکت‌های چندملیتی هستند که همیشه در حال رصد کردن فرصت‌های سرمایه‌گذاری و بازارهای بالقوه تولید و مصرف در سراسر جهان هستند. تمامی سیاست‌ها و اقداماتی که به نحوی فضای سرمایه‌گذاری یا بازار مصرفی کشوری را تحت تاثیر مثبت یا منفی قرار دهد از نگاه تیزبین این گروه از سرمایه‌گذاران مغفول نخواهد ماند. بنابراین بررسی‌های این گروه از سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در کشور، دیگر به صورت دفعی و یکباره نبوده و تصمیم‌گیری در این خصوص در یک فرآیند بلندمدت و انعطاف‌پذیر شکل می‌گیرد. برای موفقیت در جذب این گروه از سرمایه‌گذاران باید مجموعه‌ای از سیاست‌ها و بسته‌های تشویقی فراهم شود که کشور میزبان سرمایه را در مقایسه با سایر کشورهای رقیب در وضعیت بهتری قرار دهد. ویژگی اصلی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای در سیال بودن و تبعیت محض از ملاحظات اقتصادی در تصمیم‌گیری‌ها است. زیرا به محض اینکه بازار دیگری را از نظر اقتصادی سودآورتر ارزیابی کنند با واگذاری و فروش دارایی‌ها و کسب‌و‌کار ناشی از سرمایه‌گذاری در کشور اولیه به بازار جدید نقل مکان می‌کنند.
گروه دوم آن دسته از سرمایه‌گذاران هستند که حضور در یک کشور خاص را اولویت خود قرار می‌دهند و در این انتخاب ملاحظات غیراقتصادی را در کنار مقایسه‌های اقتصادی در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال، انگیزه اصلی سرمایه‌گذاران کشوری چون افغانستان تامین امنیت اجتماعی و زندگی در یک کشور امن چون ایران است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد اقتصادی ایران در سال‌های گذشته «سرمایه بر» بوده است، به بیان دیگر، قوه محرک رشد اقتصادی مبتنی بر درآمدهای نفتی، سرمایه‌گذاری فیزیکی بوده است. تشدید تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر خود تبدیل به مانعی برای استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری فیزیکی، ارتقای تکنولوژی و گسترش تجارت خارجی شده است. کارشناسان معتقدند با حصول توافق جامع و لغو تحریم‌ها جهش در سرمایه‌گذاری در سایه کاهش ریسک‌های سیاسی – اقتصادی یکی از موتورهای رشد اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت است.
گروه تحلیل- مهدیه شادرخ: بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد اقتصادی ایران در سال‌های گذشته «متکی بر سرمایه» بوده است، به بیان دیگر،به‌دلیل ارزان بودن منابع، درآمدهای نفتی، قوه محرک رشد اقتصادی سرمایه‌گذاری فیزیکی بوده است. به واسطه این ساختار اقتصاد کشور نتوانسته است از ظرفیت‌های سرمایه انسانی متخصص، ارتقای تکنولوژی، ارتقای نهادی و گسترش تجارت خارجی به نحو مناسبی در راستای رشد اقتصادی استفاده کند.

همچنین تشدید تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر خود بدل به مانع دیگری برای استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری فیزیکی، ارتقای تکنولوژی و گسترش تجارت خارجی شده است. کارشناسان معتقدند با حصول توافق جامع و لغو تحریم‌ها جهش در سرمایه‌گذاری در سایه کاهش ریسک‌های سیاسی – اقتصادی یکی از موتورهای رشد اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت باشد. همچنین رفع تحریم‌ها می‌تواند زمینه مناسبی برای استفاده از ظرفیت‌های تکنولوژیک و گسترش تجارت خارجی در راستای رشد اقتصادی پایدار فراهم کند که البته تحقق این امر منوط به برنامه‌ریزی صحیح برای استفاده از این ظرفیت‌ها صورت می‌پذیرد؛ اما شاید بتوان گفت از بین ظرفیت‌های اقتصادی، رشد اقتصادی بلندمدت در سایه ارتقا و اصلاح نهادی قابل تحقق باشد. بهبود کیفیت نهادی در حوزه فضای کسب‌وکار، آزادسازی اقتصادی و بهبود شاخص‌های حکمرانی می‌تواند مهم‌ترین موتور رشد اقتصاد ایران در بلندمدت باشد. ادبیات رشد اقتصادی در دهه‌های اخیر تغییرات زیادی به خود دیده است و همواره شاهد تغییرات زیادی در مدل‌های رشد اقتصادی بوده‌ایم. رشد اقتصادی در کشورها می‌تواند مبتنی بر عوامل مشترک و بعضا مختلفی باشد. «دنیای اقتصاد» در این گزارش به بررسی عوامل موثر بر رشد اقتصادی در ایران در شرایط کنونی و نحوه اثرگذاری هر کدام به‌طور مجزا پرداخته است.

مترجم: مریم رضایی
منبع: Mashable

آیا کسب‌وکار شما نیاز دارد ابزارهای تکنولوژیک خود را به‌روزرسانی کند؟ شاید برای انجام تحولات مردد باشید، به‌خصوص اگر به سیستم‌های تکنولوژیک فعلی شرکت عادت کرده باشید، اما اگر راهکارهایی برای به‌روز‌رسانی این سیستم‌ها که بهره‌وری عملیات شما را بالا ببرد انتخاب نکنید، ممکن است زمان محدود و منابع خود را هدر بدهید.

به گفته جامی ساترلند، مدیر شرکت تولید‌کننده نرم‌افزار آنلاین حسابداری Xero، «استفاده از آخرین تکنولوژی روز برای اداره بهتر شرکت، برتری رقابتی به صاحبان کسب‌وکارها می‌دهد و در عین حال باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود. از آنجا که در آستانه ورود به سال 2015 هستیم، بهترین وقت است که به آخرین اپلیکیشن‌های کسب‌وکار و ابزارهای اینترنتی روی آوریم تا کار هوشمندانه‌تری داشته باشیم و زمان اضافه را به انجام کارهایی که دوست داریم اختصاص دهیم.»
شرکت Xero برای اینکه به صاحبان کسب‌وکار در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید کمک کند، پنج سناریو را تهیه کرده که نشان‌دهنده نیاز به به‌روزرسانی و سازگاری با تکنولوژی‌های جدید است. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، یعنی کسب‌وکارتان باید از یک تکنولوژی جدید استفاده کند.

کسب‌وکارهای نوپای دانش‌بنیان معمولا توسط تکنولوژیست‌ها بنیان گذاشته و اداره می‌شوند، نه متخصصین مدیریت یا مدیران باتجربه. سهم قابلیت‌های مدیریتی در مجموعه قابلیت‌های استراتژیک در این‌گونه شرکت‌ها به مراتب از شرکت‌های خصوصی کمتر است. افراد در این شرکت‌ها با آورده دانش فنی به جایگاه  تصمیم‌گیری مدیریتی می‌رسند.
یک کسب‌وکار برای موفقیت به مجموعه‌ای متنوع از قابلیت‌ها شامل انواع قابلیت‌های تکنولوژیک و مدیریتی و آشنایی با مسائل قانونی و حقوقی نیاز دارد. توانمندی تکنولوژیک پیش‌نیاز و بستر شکل‌گیری کسب‌وکار نوپا است و به احتمال زیاد از ابتدای شکل‌گیری هسته اصلی کسب‌وکار حول این قابلیت‌ تشکیل می‌شود؛ اما توان مدیریتی بر خلاف توان فنی در ابتدای شکل‌گیری کسب‌وکار نقش پررنگی ندارد، مشتریان اولیه کسب‌وکار در بسیاری موارد در ابتدا مشخص هستند و ارزش محصول را می‌دانند. هسته اولیه نیروی انسانی هم معمولا حول صاحبان دانش اولیه شکل می‌گیرد؛ بنابراین توانمندی مدیریتی در شروع کار و فازهای اول رشد به نسبت توانمندی تکنولوژیک نقش کمرنگ‌تری دارد و به مرور و با تغییراتی که در شرکت، محصولات و مشتریان اتفاق می‌افتد تاثیر استفاده از مباحث علمی مدیریتی جدی‌تر می‌شود. اگر دلایل شکست کسب‌وکارهای نوپای دانش بنیان را بررسی کنیم اکثر دلایل شکستشان در مباحث مرتبط با مدیریت است، نه در تکنولوژی.

عنوان مطلب واقعا ساده است. احتمالا تاحالا تعداد خیلی زیادی متخصص مدیریت تکنولوژی داریم. اما هرچه جلوتر می رویم، من بیشتر به این جمع بندی می رسم که ما در مفاهیم پایه ایرادهای جدی داریم. یک اتفاقی در هفته پیش من را ناگزیر کرد که این مطلب را به رشته تحریر درآورم و از خوانندگانی که احیانا با مباحث آن آشنا هستند پوزش می طلبم.

متاسفانه از دانشجویان مدیریت تکنولوژی وقتی می پرسی مدیریت تکنولوژی چیست، یک تعریف کاملا بی معنی را از یک کتاب بسیار قدیمی و یک نویسنده غیر مرتبط ارائه می دهند و آن اینکه: مدیریت تکنولوژی تخصصی میان رشته‌ای است که علوم پایه، مهندسی،علوم انسانی و دانش و روش‌های مدیریت را یکپارچه می‌کند و بر تکنولوژی به عنوان عامل خلق ثروت توجه می‌شود.

البته من واقعا نمی فهمم این تعریف چه مفهومی را به ذهن متبادر می کند و باعث می شود که چه تصویری به ذهن انسان القاء شود. جالب است که شما کافی است واژه “جزوه مدیریت تکنولوژی” را در گوگل سرچ کنید و انواع و اقسام جزوات و پاورپوینتهای مختلفی که کتاب های مدیریت تکنولوژی را خلاصه کرده اند پیدا نمایید. مثلا یکی از آنها ۲۴۲ اسلاید است، یکی چند فصل است، یکی دیگر جزوه دستنویسی است که اسکن شده است، و آخری که ۵۹۷ اسلاید است!!!

به هر روی، بحثهای بیشتر در این جزوات و فایلها باعث می شود که کمی این تصویر دقیقتر شود. مثلا اینکه: مدیریت فناوری مدیریت انتخاب، اکتساب، بکارگیری (بهره‌برداری)،  توسعه (بهبود) و اشاعه فناوری‌ها است. یا زمانی که شما سراغ Wikipediaی فارسی می روید، علاوه بر تعاریف فوق، این نکته را نیز اشاره کرده که: مدیریت تکنولوژی بر خلاف رشته‌های مدیریت صنایع و مهندسی صنایع که هدف اصلی خود را صرف بهبود و ارتقای کارایی تولید نموده‌است، سعی دارد با تمرکز بر روی “تکنولوژی” و فرایندهایی همچون تحقیق و توسعه، نوآوری، انتقال تکنولوژی و همکاری تکنولوژی، نحوة به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید و تعمیق تکنولوژی‌های موجود را در بنگاه‌های مختلف تولیدی و خدماتی، تعیین و مدیریت نماید.

به عبارت دیگر، کانون توجه اگرچه ثروت آفرینی از تکنولوژی است، اما این کار از طریق مدیریت انتخاب، اکتساب، به کار گیری، توسعه و اشاعه فناوری صورت می پذیرد و یا به کارگیری تکنولوژی های جدید و یا تعمیق تکنولوژی های موجود را در بردارد.

هرگاه صحبت از کارآفرینان موفق در زمینه تکنولوژی می‌شود، هاروارد و استنفورد دو دانشگاهی هستند که اول از همه به ذهن هرکس خطور می‌کند.
 مانند مارک زوکربرگ که فیس‌بوک را از خوابگاه دانشگاه هاروارد شروع کرد یا بیل گیتس که از همان دانشگاه انصراف داد. سرگئی برین و لری پیج دانشجوی دکترا در دانشگاه استنفورد بودند که گوگل را راه‌اندازی کردند. سایت یاهو نیز در دوران دانشجویی جری یانگ و دیوید فیلو در دانشگاه استنفورد طراحی شد.
اما دانشگاه دیگری نیز وجود دارد که اگر افتخاراتش بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. MIT از زمان تاسیس خود یعنی سال 1861 محققان و مهندسان بزرگی را تربیت کرده که از آن زمان 80 جایزه نوبل را دریافت کرده‌اند. در ادامه چند شرکت را که فارغ‌التحصیلان دانشگاه MIT تاسیس کردند معرفی می‌کنیم.

آینده پژوهی از جمله مباحث نوینی است که در فضای عدم قطعیت حاکم و آشوبناک کنونی به خوبی پاسخگوی نیاز فضای مدرن کسب و کاری است. آینده‌پژوهی در فرایند برنامه‌ریزی، مدیریت استراتژیک و مدیریت ریسک کاربرد دارد و از طرفی امروزه در پیش‌بینی مشاغل مورد نیاز آینده نیز مورد استفاده است.

آینده‎پژوهی فناوری نیز یک روش برای آینده‎پژوهی و پیش‎بینی به منظور تشخیص و شناسایی محتمل‎ترین ابداعات آتی بشر و توسعه‎ی فناوری در آینده است. این روش امروزه از ابزارهای بسیار سودمند برای دست‎یابی به هوشمندی استراتژیک به شمار می‎رود.

 دو هدف عمده از آینده‌پژوهی فناوری عبارت است از:

1.       تشخیص و شناسایی فناوری‎های پرمنفعت (چه از نظر اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی) نوظهور در آینده

2.      شناسایی حوزه‎های آتی مرتبط با پژوهش‎های استراتژیک